РАСМЛИ МУХТАСАР ИЛМИҲОЛ

40 “Балà (Ҳа, Роббимизсан!)” – деб аҳд қилганлар. Баъзилари эса: “Сен нима қилсанг қил. Аллоҳ хоҳ- лаганига ҳидоятни, хоҳлаганига залолатни яратади”, – дейишади. Бу ҳам асло тўғри эмас. Бу хусусдаги ояти каримани аксарият инсонлар янглиш тафсир ва изоҳ этадилар. Сулаймон Ҳилми Тунахон қуддиса сирруҳу Ҳазратла- ри ушбу ояти каримани “Аллоҳ Таоло, ҳидоятни хоҳлаб, ҳидоятни тилаганларга ҳидоятни, залолатни хоҳлаб, за- лолтни тилаганларга залолатни яратади”, – деб тафсир ва изоҳ этганлар. Шунингдек бу борада шундай деган- лар: “Азалда Аҳмад жаннатлик, Маҳмуд жаҳаннамлик”, – дея айнан бирор шахсга қаратилган ҳукм йўқ. Фақат либослар тикилган; (иймон, итоат, нур либослари ти- килган) ушбу либосларни кийганлар жаннатликдир де- йилган. Ва яна куфр, исён, зулмат либослари тикилган ва буларни кийганлар жаҳаннамликдир, – дейилган. Ирода-и жузъийясига биноан мана шу либослардан қайси бирини кийиш, банданинг тўлиқ ўз ихтиёрига топширилган. Демак, инсон ўз ирода-и жузъийяси би- лан булардан қай бирини танласа ва кийса ўша ерга боради”. Демак, барча ишларида банданинг фақат ўзи жавоб- гар бўлганига кўра энди унинг вазифаси исёнкорлик эмас, балки тақдир қилинган нарсаларга бўйсуниб, бошига тушган нарсаларга рози бўлишдир. Шу билан биргаликда