مختصر علم حال

224 مختصر علم حال ماند. بنابر این، این دو صفت به كلى با هم در تضاد بوده، در ملک (مملکت) وجود و بدن انسان باهمدیگر جنگو محاربه می كنند. مثلاً، در یك وجود روح سلطانی به روح حیوانی غالب نشده، روح حیوانی به حال خود ترك شود، در صفت امارۀ بد خواهد ماند. به مرور زمان روح حیوانی به روح سلطانی غالب می شود كه، انسان چون حیوان درنده خو خواهد شد. بلكه خوار و می شود. اما روح «خسر الدنیا و الآخرة» ذلیل تر از حیوان شده سلطانی روح حیوانی را به حال خود نگذاشته پیوسته در مجادله و محـاربـه مـی باشد، در این صورت خواه نخواه به روح حیوانی چیره شده، منقاد و مطیع اوامر خود خواهد كرد. امر الهی بـه جـا آورده می شود. نجات همین زمره متصور است. باز خطر سقوط دارد. چون كه نفس حیله های بسیار دارد.